W 2023 roku Polacy wyprodukowali średnio 356,7 kg odpadów komunalnych. Ponad 86% tego rodzaju odpadów pochodziło z gospodarstw domowych, a udział odpadów komunalnych skierowanych do odzysku wyniósł 47,5%. Te liczby pokazują jak ważne jest poprawne segregowanie odpadów u źródła – czyli w naszych domach.

Mimo że segregowanie odpadów stało się jednym z kluczowych elementów codziennego życia, nie wszyscy robią to w sposób poprawny. W badaniu społecznym przeprowadzonym wiosną 2024 roku okazało się, że prawie wszyscy respondenci segregują odpady częściowo (97%). Ale tylko 40% osób segreguje odpady na 5 frakcji. Segregacja odpadów jest nie tylko odpowiedzialnym działaniem i wyrazem dbania o planetę (72% Polaków uważa, że obecny stan środowiska naturalnego jest istotnym problemem dzisiejszych czasów), ale także obowiązkiem prawnym, który ma na celu zwiększenie odzysku surowców wtórnych i zmniejszenie ilości odpadów składowanych.

Do pięciu odlicz!

W Polsce od 2017 roku obowiązuje Jednolity System Segregacji Odpadów (JSSO), a czas na jego wprowadzenie przez lokalne samorządy minął w czerwcu 2022 roku. System ten wprowadził obowiązkowy podział odpadów na pięć frakcji, którym odpowiadają osobne pojemniki w różnych kolorach:

• papier – kolor niebieski,
• tworzywa sztuczne i metale – kolor żółty,
• szkło – kolor zielony,
• odpady biodegradowalne, bioodpady, odpady bio – kolor brązowy,
• odpady zmieszane – kolor czarny.

Taki system segregacji pozwala uzyskać pełnowartościowe surowce do dalszego przetwarzania. JSSO nie uwzględnia odpadów niebezpiecznych oraz elektroodpadów, które również mogą powstać podczas naszego codziennego życia. Nie można ich wyrzucać do przydomowych śmietników, należy je oddać w specjalnie wyznaczonych punktach, na przykład w sklepach czy punktach selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK).

Jak segregujemy?

Segregujemy odpady dobrze, ale nadal jest sporo do poprawy, o tym mówi Eko Dolina, spółka zajmująca się bezpiecznym zagospodarowywaniem odpadów mieszkańców Gdyni i okolic.

Zanieczyszczenia, czyli odpady, które nie powinny być w danym pojemniku, są dużym problemem segregacji. Dotyczy to zarówno odpadów zmieszanych (czarny worek), jak i selektywnie segregowanych.

W żółtym worku wtrącenia wynoszą około 30%. Są to na przykład ubrania, walizki, zabawki, opony, odpady bio, szkło. Do makulatury trafiają worki foliowe, kartony po mleku, opakowania po cemencie, resztki jedzenia, ręczniki papierowe, paragony. Podobnie jest z odpadami bio-kuchennymi i zielonymi, gdzie trafiają zanieczyszczenia, utrudniające wytworzenie z nich kompostu, np. pobite słoiki, opakowania po żywności, paragony.

Sens segregacji

Segregacja odpadów ma ogromne znaczenie dla ochrony środowiska. Odpady, które są prawidłowo posortowane, mogą być poddane recyklingowi. To zmniejsza ilość śmieci trafiających na składowisko.

Przykładowo, recykling jednej tony papieru zużywa prawie trzy razy mniej wody oraz dwukrotnie mniej energii elektrycznej niż produkcja nowego papieru i pozwala zaoszczędzić 17 drzew. Każda wykorzystana ponownie szklana butelka pozwala zaoszczędzić taką ilość energii, jak jest potrzebna do oświetlania pokoju 100-watową żarówką przez 4 godziny. Przetworzenie tony aluminium to oszczędność 700 kilogramów ropy naftowej.

Powyższe przykłady pokazują również, że prawidłowa segregacja odpadów przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, będących jedną z przyczyn zmian klimatycznych.

Fakty i mity

Wokół segregacji odpadów narodziło się sporo mitów. Chyba najbardziej popularnym z nich jest ten, mówiący o tym, że wszystkie odpady trafiają do jednej śmieciarki, co dla niektórych jest potwierdzeniem, że nie ma sensu segregować odpadów. Śmieciarki mają podział na komory i dzięki temu są w stanie odebrać dwie lub trzy różne frakcje.

Kolejnym mitem, z którym można się spotkać, jest stwierdzenie, że odpady należy myć przed ich wyrzuceniem. To starta wody i czasu. Opakowania muszą być opróżnione, a ich myciem zajmą się odpowiednie instalacje (najczęściej już u recyklerów).

Nieprawdą jest również to, że wszystko, czego nie da się posegregować, należy wrzucić do czarnego pojemnika na odpady zmieszane. Odpady niebezpiecznie (elektroodpady, baterie, leki, tonery, farby, oleje, itp.) powinny trafić do specjalnych pojemników lub do lokalnego PSZOKu.

Jeden cel

Mimo że nie wszyscy z nas poprawnie segregują odpady, widać światełko w tunelu. Mamy też wspólny cel. Dbałość o czystość planety motywuje 66% Polaków do lepszej segregacji, a 80% osób chce, aby przyszłe pokolenia mogły korzystać z zasobów Ziemi i ponownie wykorzystywać surowce.

Źródła:

• Badanie przeprowadzone przez agencję badawczą Zymetria na zlecenie RLG w okresie luty-marzec 2024
• Ochrona środowiska w 2023, Informacje sygnalne, Główny Urząd Statystyczny, czerwiec 2024
• Raport EKObarometr, 6 edycja, czerwiec 2024, SW Research
• https://naszesmieci.mos.gov.pl/